بازگشت
60 سالگی سازمان ملل ؛ رنسانس یا واپسگرایی
ارسالي بهمن بهمني ارسالي بهمن بهمني

 

شصت سال پیش در چنین روزهایی در فرانسیسکو، پنجاه و یک کشور جهان منشور سازمان ملل را امضاء کردند هدف آن ها نجات جهان از حوادث بین المللی بود که دوبار طی سه دهه آنها را تحمل کرده بودند یعنی جنگهای جهانی اول ودوم، اما تاریخ مسیری از بهترین حوادث را نیز طی کرده است. پس از جنگ سرد و دوران استعمار که جهان تغییر یافت پیکره سازمان ملل از 191 کشور تشکیل شد که مسئولیت و وظائف آنها از اطعام گرسنگان گرفته تا حمایت افراد بی گناهی را شامل می شد که باقی مانده های خسارات جنگلهای داخلی بودند.

به گزارش خبرگزاری "مهر"، سایت مرکز مطالعات سیاست خارجی آمریکا در تحلیلی از سیرعملکرد سازمان ملل در شصتمین سالگرد تاسیس آن نوشت : سازمان ملل ازآغاز تاسیس خود مسیر پرپیچ و خمی را طی کرده است. مسئولیت های آن روزبه روز بیشترمی شود به گونه ای که دولت ها در جستجوی جایگاهی مقتدروتوانا برای کاهش مشکلات جهانی هستند." UN" در راستای عملکرد امنیتی و برقراری صلح درتلاش برای رهبری بیش از 000/ 70 نیروی غیرنظامی است که از 103 کشوردر 18 ماموریت در چندین درگیری مهم جهان شرکت داشته اند: کنگو، لیبریا، هائیتی، سودان.

 

دربخش دیگر این نوشتارآمده است : سازمان ملل به مشکلات 19 میلیون نفر رسیدگی می کند که درنتیجه تجاوز یا حوادث طبیعی بی خانمان شده اند. این سازمان خواهان تلاشهای جهانی برای کمک به میلیونها قربانی حادثه سونامی است و سرسختانه خواهان جلب توجه جهان به بیست فوریت فراموش شده ای است که بیش از میلیونها نفر را تهدید می کند.

 

این موسسه مطالعاتی آمریکایی در ادامه این مطلب درتبیین جایگاه این نهاد جهانی برغم فشارهای سیاسی وابراز ایرادات متعدد اعلامی خود درروند فعالیتهای آن درطول حیات سیاسی سازمان ملل، تصریح نمود همانطورکه آمریکا اخیرا، یک بار دیگر به آن پی برده است UN یک منبع قدرتمند مشروعیت بین المللی و یک ابزار دیپلماتیک مهم برای دولتهای ملی است.

 

این موسسه مطالعاتی در تشریح دیدگاه انتقادآمیز خود در قبال حق وتوی قدرتهای بزرگ در جهان معاصر می افزاید: اما همه این فعالیت ها اساسا روی یک پایگاه بنیادین نادرست قرار گرفته است. شورای امنیت سازمان ملل با پانزده عضو اگرچه از ضمانت اجرایی برخورداراست اما تنها به طرفهای پیروزجنگ جهانی دوم قدرت مضاعف می دهد. مجمع عمومی آن نیز متشکل از 191 عضو ازنظر تئوری حق رای یکسانی را برای همه قائل است اما عملا در مذاکرات بی موضوع وبعضا بی مناسبت خود درباره دستورالعمل بی محتوای اش دچار فساد شده است که هر مساله غیر قابل تصوری را پوشش می دهد. همنچنین اقدامات  شورای اقتصادی و اجتماعی چهل و سه عضوی این سازمان نیز الزاما بسیار محدود و کم اهمیت است.

 

این موسسه آمریکایی درادامه ارزیابی خود ازبخشهای اجرایی سازمان ملل با عنایت به تفاوت دیدگاه واختلاف عنان با سیاستهای کاخ سفید دربسیاری ازمسائل جهانی دراین باره آورده است: دبیرخانه سازمان ملل از یک ستاد ناکارآمد تشکیل شده که ازسوی کشورهای عضو، مدیریت ذره بینی خود را افزایش می دهد و یک سیستم بسیارنامناسبی است که به اسراف، فریبکاری و سوء استفاده مشغول است.

 

در پاسخ به نواقص و کم کاریهای مشهود UN، کوفی عنان دبیر کل سازمان خطاب به اعضای آن، سال 2005 را سال رنسانس UN معرفی کرده است. عنان در ذهن خود یک سودای بزرگی را می پروراند.

 

این موسسه برغم دیدگاههای آشکار مراکزقدرت وثروت در تسلط و چپاول ملل فقیر ادعا کرده که ثروتمندان و قدرتمندان جهان به طورجدی نگران کشورهای فقیرو خواهان توسعه اقتصادی آنها هستند و مشکلات آنها را ازطریق شورای امنیت حل خواهند کرد.

 

نکته جالب توجه اینکه در ادامه این گزارش، این سازمان آمریکایی تلاش نمود تا دغدغه های خاص آمریکا برای مدیریت جبارانه برجهان را بنوعی نگرانی کشورهای توسعه نیافته القاء نماید ولذا چنین نوشته است : جهان درحال توسعه به طور جدی نگران تروریسم، حقوق بشر، عدم تولید و تکثیر سلاحهای هسته ای و لزوم تغییرات موثر در ساختارهای مدیریتی سازمان ملل است. این خیال پردازی بزرگ قراربود که درکنفرانس سران سال 2005 در سپتامبر مورد پذیرش قرارگیرد کنفرانسی که بزرگترین گردهم آیی رهبران دولتها است.

 

 کارشناسان این مرکز مطالعاتی در ادامه این تحلیل دریک اقدام نکوهیده با گنجاندن دیدگاههای قلدرمابانه سران کاخ سفید در قالب نظریات وتحقیقات  تحلیلی چنین اظهار داشتند : اما این سودای بزرگ در تلاش برای اصلاح ساختار UN  ناکام ماند. اجلاس سران دولتها به جای برداشتن گامهای بلند درقرن جدید، انتظارات را برآورده نکرد. حال که این فرصت طلایی از دست رفته است جهان از سازمان ملل می خواهد که به گونه ای بهتر عمل کند. گام اول پذیرش مسئولیت و رابطه تنگاتنگ با کشورهای عضو است. در حالی که برخی کشورهای عضو خواهان اصلاحات در ساختار این نهاد بین المللی هستند کشورهای سرسخت رفرم UN  نظیر، سوریه، ایران، پاکستان، ونزوئلا، کوبا و مصر فعالانه تلاش می کنند تا عملکرد سازمان ملل بطور موثر و مفیدی صورت گیرد.

 

به عقیده این مرکزمطالعاتی، اگرهمه مردم جهان به سرعت فعالیت کنند اصلاحات کوچک می تواند جرقه ای برای رنسانس واقعی سازمان ملل باشد. اینان براین باورند که عنان باید هم برای اصلاحات داخلی اصرارکند و هم گامهای جدیدی را برای آینده این نهاد بین المللی بویژه در برخی امور مهم همانند اصلاحات ساختاری و تعیین و تصویب بودجه در مدت باقی مانده از دوران مسئولیت خود بردارد.

 

ازسوی دیگرمجمع عمومی در سال جاری با یک مشکل مواجه است و آن مبارزه ضروری برای تغییر اساسی در عملکرد این مجمع است. به عقیده مرکزمطالعات سیاست خارجی آمریکا، جان بولتون سفیرآمریکا درسازمان ملل نیزباید دراین راه بطورموثر مشارکت داشته باشند هرچند مقاومتهایی ازسوی کشورها درخصوص اصلاحات ساختار سازمان ملل علیه آمریکا وجود دارد. او باید آرام آرام با حامیان اصلاحات در نیویورک همراه شده و از نفوذ زیاد خود در کنگره استفاده نماید تا از این طریق با تحریک دولت بوش وی را به مشارکت دولتها (با اعمال فشار) از سراسر جهان در فرآیند اصلاح UN مجاب نماید.

 

مرکز مطالعات سیاست خارجی آمریکا در پایان تحلیل خود می نویسد اگر همه اقدامات بالا صورت پذیرد ممکن است که UN دوباره متولد شود وگرنه سازمان ملل با سیر قهقرایی به دوران قدیم خود باز خواهد گشت و هیچ جایگزین جوانی برای آن وجود نخواهد داشت.

 

 


October 31st, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی